Orhan Kemal’in "Murtaza"sı, son zamanlarda kendini daha yoğun hissettiren toplumsal belleğe dönüş ihtiyacını karşılayan oyunlardan biri.

     TÜREL EZİCİ

     "Murtaza"/ Yazan: Orhan Kemal / Oyunlaştıran: Orhan Asena / Rejisör: Işık Toprak / Dekor: Behlüldane Tor / Oynayanlar: Olcay Kavuzlu, Hüseyin Soysalan, Haluk Cömert, Altan Gördüm, İhsan Sanıvar, Umut Karadağ.
     
     Bu yazıyı yazarken TV ekranından, geçtiğimiz günlerde aramızdan ayrılan Neşet Günal’ın resimleri, desenleri akıyor... Orhan Kemal ve Neşet Günal; "öteki Türkiye"nin bin bir yüzünü; bedeli ödenmemiş emeği, sefaleti ölümsüzleştiren sanatçılar. Onlar için sanat, bir giysinin yakasına iliştirilivermiş, istendiğinde şımarıkça çıkarılıp atılacak bir aksesuvar olmadı hiç. Kumaşı ithal değil, sahibince dokunmuş; ilkelliği örterken vahşeti ve nedenleri faş eden sihirli giysinin kendisiydi.
     
     Günal’ın tabloları gibi, Orhan Kemal’in "Murtaza"sı da, son zamanlarda kendini daha yoğun hissettiren toplumsal belleğe dönüş ihtiyacını karşılayan oyunlardan biri. Seyircinin coşkulu ilgisi, bu yoldaki "demokratik" talebin sessiz kanıtı olmalı. Görünenin ardını yorumlayabilenlerin görmezden gelemeyeceği; tiyatro yöneticilerinin, eğitimcilerin, sanatçıların, özellikle en fazla söz hakkı olan (!) köşe yazarlarının, üzerinde ciddiyetle düşünmesi gereken örnek bir durum bu.
     Murtaza, ahlâklı kalmaktaki obsesif ısrarını zorbalığa dönüştüren, bunun bedelini ağır ödeyen bir trajikomik kişi. Işık Toprak’ın rejisi, olağan seyirci (halk) için son derece yalın, düzeyli, başarılı. Kültürel evrimini gerçekleştirememiş halkın, tiyatrodan kaçıp televizyon başında televole kültürüyle kucaklaşmasına razı olursak, oyun pekâlâ uçuk, avantgarde bir yorumla, entelijensiyamızın incelmiş beğenisini tatmin eden bir başyapıt da olabilirdi... Hüseyin Soysalan’ın Murtaza yorumu -diyalekte fazla yaslanma nedeniyle anlaşılmama tehlikesi dışında- kusursuz denilebilir. Kordo sahnelerin düzenlenişinde -özellikle gece vardiyasında- tiyatromuzda, hemen bütün oyunlarda gözlenen zafiyet dikkatlerden kaçmıyor. Onca oyuncu bir amaç için bir araya gelir de sahnede dolaşan enerji nasıl eksiye düşer? Yanıt: "Vakit gece, işçiler yorgun,"; olmamalı...
     
     Ankara Devlet Tiyatrosu
     Küçük Tiyatro