Ana Sayfa

Cumhuriyet Kitap Eki - Moris Farhi - 29 Ocak 2009

 

AVARE YILLAR

 



Yazan : Moris Farhi 30 Ekim 2008 Tarihinde The Independent Gazetesi’nde Yayınlanmıştır.

Şair, romancı,oyun yazarı ve kısa öykü ustası Orhan Kemal (1914-1970), Türk Edebiyatının ölümsüz isimlerindendir; lakabı ona zamansız ölümünden çok önce verilmiştir.Onu İngiliz okuyucularla tanıştıran Avare Yıllar,dört ciltlik 'küçük adamın günlükleri' diye adlandırdığı otobiyografik eserlerinin ilk iki cildidir.Bu iki cilt, 1920-1930’ lardaki,doğum yeri Adana'daki ilk gençlik yıllarını ve sonra, avukat ve bir zamanlar henüz olgunlaşmamış Türk parlamentosunun üyesi olan babasının muhalefet partisi kurarak, iktidara karşı çıkışı sebebiyle ailesiyle birlikte gittiği, Beyrut'taki sürgün ve yoksulluk zamanlarını anlatır. Avare Yıllar'ın daha sonraki bölümleri, Orhan Kemal'in memleketine dönüşü, İstanbul'da iş bulma konusundaki başarısızlığını ve sonunda Adana'ya mütevazı işine ve evliliğine dönüşünü anlatır.

Her iki cilt de çok gençken verdiği eserler olmasına rağmen, bunlar, Kemal'in sıradan insana, özellikle günlük ekmeği için Herkülvari işler gerektiren fakir 'hiç kimseler' e olan sevgi ve şefkatinin büyük bir kanıtıdır. Nesrinin taklit edilemez gücü, açlıktan ölen çocukları, baskı altındaki kadınları, fabrikanın kötü durumu,çiftlik ve göçmen işçileri,mahkumların hayatları,mağdur insanların sevgi,dostluk ve dayanışmasını keskin gerçeklikle betimlemesindeki bütünlüğü,sessizlere acı bir ses olur.

Yeteneğinin tomurcuklanması, Kemal'in ondan önce birçok yazar gibi, 1939'daki sosyalist görüşleri sebebiyle hapse girdiğinde gelişti... Avare Yıllar' da genç Kemal gökyüzüne sorar : 'Bizden ne istiyorsun?'. Cevap, mahkum arkadaşı, 20. yüzyılın en büyük şairlerinden, komünizm savunuculuğundan hapiste olan Nazım Hikmet'ten gelir: Sanata doğru ve tam katılım.

Trajik olarak, yazarların mahkumiyeti ve adli tacizleri Türkiye'de hala yaygındır. Ve bu yazarların cesaretine Kemal'in Hikmet'le hapishanedeki günlerini anlatan anı kitabi Nazım Hikmet'le Üç Buçuk Yıl'dan -ki bu kitap her dile çevrilmelidir- daha iyi bir kanıt yoktur.

Avare Yıllar, tüm edebiyatseverlerin dikkatini çekecektir. Bu, sadece Pamuk ve Elif (Şafak) gibi diğer yazarları da dürüstlüğü ve tutkusuyla etkileyen yazarın sesinin tanıtılması değil, aynı zamanda hala onu güçlü ama sıkıntılı yapan sosyal değişikliklerin peşinde olan Türkiye'nin gerçek bir resmidir.

Eğer Türkiye, gururlu mirasındaki baskıcı unsurları bırakarak Avrupa'yla bütünleşmeyi başarırsa , bu, Orhan Kemal'in bilgeliği ve şefkatine öykünen yazarlar aracılığıyla olacaktır.


Moris Farhi

 


[email protected]