Ana Sayfa

İnternette Orhan Kemal


Pencere( Ocak - Şubat 2002 )

M.Mahzun Doğan

 

“Kursağıma hakkım olmayan bir tek kuruş dahi girmemiştir...”

Orhan Kemal Müzesi’nin açıldığını gazetelerde okuduğumda, gezmek için sabırsızlandım. Orhan Kemal yaşamımda izi büyük olan yazarlardan biriydi. Çünkü... ”Murtaza” romanını okuduğumda, küçücük bir çocuktum henüz... Sonra onu “Bereketli Topraklar Üzerinde”, ”72.Koğuş”, “Cemile”, ”Oyuncu Kadın”, ”Arkadaş Islıkları”, ”Devlet Kuşu”, ”Bir Filiz Vardı”, ”Avare Yıllar” izledi... 2001’in Ekim ayında açılan müzeyi, 2002 ocak ayında gezebildim. Müzeyi kurmak için büyük bir emek ve para harcayan, Orhan Kemal’in oğlu Işık Öğütçü’ nün arkadaşı, dostum sevgili M.Akif Güneri’yle ve güzel insan Gülsen Yılmaz’la birlikte gittik, Işık Öğütçü müzeyi gezerken, rehberimiz oldu.

Müze’ye girdiğimizde,Orhan Kemal’in ölümünden üç ay önce yazdığı bir söz karşıladı bizi:

“Eşe dosta selam, İnandığım doğruların adamı oldum, böyle yaşadım, karınca kararınca bu doğruların savaşını daha çok sanatımda yapmaya çalıştım, kursağıma hakkım olmayan bir tek kuruş dahi girmemiştir.”
Altındaki tarih, 30.03.1970. Salona geçtiğimizde, Orhan Kemal’in bütün yaşam serüvenini içeren fotoğraflara dalıp gittim... Önce, Nazım Hikmet’in fırçasından Abdülkadir Kemali Öğütçü’ nün resmine baktım uzun uzun ... Tuval üzerine yağlı boya bir portre. 1941 yılında, Bursa Hapishanesi’nde yapılmış. Fikret Otyam’ın fotoğfarına bakılarak yapılmış. O fotoğraf da yanında resmin.

Abdülkadir Kemali Öğütçü’nün İstiklal madalyası ve beratı da sergileniyor elbette. ”Birinci TBMM azasından Kastamonu mebusu Abdülkadir Bey’ e” beratı Gazi Mustafa Kemal imzalamış. Tarih 13.Mayıs.1341.

“Cefakar karıma”

Bir fotoğrafta Orhan Kemal, Halit Kıvanç ve Haldun Taner futbol sahasındalar. Tarih 08.06.1964 yalnız fotoğraflar yok. Yazarın kitaplarının ilk baskıları da bambaşka bir dünyaya götürüyor insanı... İlk baskılar. İmza sayfalı... ”Cemile”yi eşine yazmış. ”Yıllardır kahrımı çekmekten usanmayan yorulmayan cefakar karıma” diye... imza. Tarih 4 Mayıs 1958. ”Murtaza“ , ”Bereketli Topraklar Üzerinde“, ”72.Koğuş” Orhan Kemal’in en çok tanınan ve dahası sinemaya tiyatroya uyarlanan romanları... ”72.Koğuş”la ilgili bir belge var müzede:

“72. Koğuş Romanının telif ücreti olarak yalnız üç bin lirayı Ağaoğlu Yayınevinden aldım”  İmza: Orhan Kemal. Tarih 20 Şubat 1967. Salonda, özel eşyalarının sergilendiği bir bölüm var. Evlilik cüzdanı, açık konulmuş. Kendinin ve eşi Nuriye Öğütçü’nün fotoğrafı. Okuyorum sayfaları. Eşinin sayfasında, ”Adı ve şöhreti: Nuriye Aksoy” yazılı. Orhan Kemal’in sayfasındaki bilgiler şöyle:

Adı ve şöhreti: Mehmed Raşit, İşi : , Anasının adı: Azime, Babasının adı: Abdülkadir Kemali.

O yıllar soyadı yerine “şöhreti“ deniliyormuş demek ki! Asıl ilgimi çeken, ”işi” bölümünün boş Olması. Orhan Kemal Müzesi’ni gezerken... Orhan Kemal Müzesi’ni gezerken, büyütülerek duvara asılan bir mektup özellikle ilgimi çekti. Okudum. Orhan Kemal, 9 Mart 1966’ da Tevkifhane’den yazmış mektubu. ”Karıcığım ve sevgili çocuklarım;”  diye başlıyor. Asıl bitiş cümlesinde durdum: ”Işıkçığım üzülmesin. Çıkınca bisikletini mutlaka alacağım.”

Özellikle bu fotoğrafın önünde fotoğrafını çekmek istedim Işık Öğütçü’nün. Çektim de. Müzede sergilenen mektuplar arasında, Nazım Hikmet’in 1945 yılında Bursa Cezaevi’nden yazdığı mektuplar var. Daktiloyla yazdığı mektuba Nazım Hikmet, ”Raşit mektubunu cevapta geciktim. Araya Cumhuriyet Bayramı girdi.”diye başlıyor. Mektubun üzerinde, kurşun kalemle 1945 yazılmış. Altta Nazım Hikmet’in imzası. İçerideki bir odada, yatağı var yazarın. Yatağın üzerinde,öldüğü gün alınan yüz maskı... Kütüphanesi... T.C. Ziraat Bankası’nın masa üstü takvimi... 1953 yılına ait. Yapraklarında Orhan Kemal’in el yazısıyla notları... AGA marka bir radyo... Pikap...
Kullandığı kalemler, diş fırçası, çatalı, kaşığı, yemek tabakları, masa saati, tesbihi, kol saati gözlüğü, Pijamaları, terlikleri, fötr şapkası, kravatı, ceketi...

Orhan Kemal Nazım Hikmet’in ölüm yıldönümünden bir gün önce 2 Haziran 1970’de yummuştu gözlerini dünyaya ...Edip Cansever onun için şunları yazmış :

“Sevgili Orhan ne yaparsan yap, saati kurma / Her geçen gün yeni bir gerçek oluyor/ Seninle her uzaklık gibi böyle ”Işık Öğütçü’nün kızı Selin Öğütçü ise şöyle sesleniyor: Sevgili dedeciğim, (...) senin torunun olduğum için gurur duyuyorum.”

İstanbul’da Cihangir’de bir müze var: Orhan Kemal Müzesi. 12 Ekim 2001’de açıldı. Hala gidip görmediyseniz, mutlaka bir zaman ayırın, bu müzeyi gezin derim. Müzeyi gezin sonra da, alt kattaki İkbal Kahvesi’nde bir çay için. O.K. Kitapevinden, Orhan Kemal’in yeni bir kitabını da alabilirsiniz. Kendi sesinden yapıtlarını dinlemek için bir kasetini ya da belgesel bir çalışma olan VCD sini... Orhan Kemal Müzesi’ni gezin. Edebiyatımızın büyük bir ustasının daha yakından tanıyacaksınız.

Mektupların Büyüsü

Karıcığım ve sevgili çocuklarım;
Bugünkü gazeteler sizi dehşete düşürecek haberlerle dolu ise de kulak asmayın. Hepsi mulalagalı. O kadar ki, dün 9. Sulh Ceza Hakimi, bizi tevkife gerek görmemişti. Savcı usulen 3. Asliye Ceza Mahkemesine itirazda bulunda ve tevkif edildik. Bugün otuz avukat vekaletimizi üzerine aldı. Ağır ceza mahkemesi nezrinde tahliyemiz için tekrar müracaat edecekler.

Şunu kesin olarak bilin ki, isnat edilen suç tamamıyla tertiptir. Her şey yakında aydınlığa çıkacaktır. Beyoğlu’ ndaki taksitçiye durumu anlatın. Merak etmesin. Paranız olursa Şubat’tan kalan 230 lira ile mart ayının borcunu ödeyin. Ankara’daki Çeviri Kitapevi’yle yaptığımız mukaveleleri Nazım’a ,kitapevine yollamasını söylemiştim. Yollasın. Müsveddeleri, ben ne zaman yollasın dersem postalasın. Çünkü Çeviri Kitapevi ile aramızda ilk mukavele dolayısıyla bir çelişme var. Onlara da yazdım. Bana cevap verdikten sonra size bildiririm. Bir de Nazım, Okat kitapevine uğrayıp Evleden Biri isimli romanımın müsveddelerini alsın. Sizde dursun. Benden gelecek habere göre, Çeviri yayınevine yollarsınız. Başkaca hepinizin ve bütün dostlarımın gözlerinden öperim. Işıkçığım üzülmesin. Çıkınca bisikletini mutlaka alacağım. Haydi hayırlısı. Hoşça kalın.

Orhan Kemal
İsterseniz şu adrese yazın:
Orhan Kemal
Tevkifhane-Sultanahmet
Şehir


[email protected]