İnternette Orhan Kemal

Hürriyet İstanbul (18 Aralık 2000 )

Bütün Yollar İstanbul'a Çıkar

Türkiye’ ye Kıbrıs’ a müdahale etmişti.  İstanbul Yunanistan’ dan gelecek bombaları beklerken tarihinin son karartmasını yaşıyordu. Geceleri ışık yakılması yasaktı. Kanlıca’ da oturuyorduk, kalın perdeleri kapatıp televizyon seyrediyorduk. Mahallenin bekçisi çok titizdi. Gece bir sandal tutmuş, denizde bir aşağı bir yukarı dolaşarak acaba bütün evler karatmaya uyuyor mu diye kontrol etmiş. Geldi, kapıyı çaldı, çatık kaşlarının altından “Siz perdelerinizi kapatmamışsınız. Denizden ışığınız görünüyor.” diye çıkıştı. Annemle babam kapıyı kapatır kapatmaz kahkahayı bastılar ve “Bekçi Murtaza!” dediler. Ben işte Orhan Kemal’ e böyle tanıştım. Romanlarını öykülerini okudum ve sonra hayatta yığınla Bekçi Murtaza gördüm; her defasında aklıma Orhan Kemal’ in yarattığı o saf insan, o patrondan çok patroncu, işgüzar bekçi geldi.

Biz sıradan insanlar, yazar ve şairleri yarattıkları birkaç kahraman, yazdıkları birkaç mısra ile ölümsüzleştiririz. Önemli olan yarattıklarıdır, ama elimizde değil kendilerini de müthiş merak ederiz. Murtaza ve Cemile’ nin yaratıcısı Orhan Kemal Adanalıydı. Babası ünlü bir avukat, eski ittihatçı, Atatürk muhalifi, Çukurova tarihinde önemli yeri olan bir tarihi kişilikti. Ama Orhan Kemal aynı zamanda bir İstanbulluydu.

Bu şehre ilk geldiğinde önce Tarlabaşı’ nda oturmuş, sonra Fener’ de ardından Zeyrek’ te Cibali Tütün Fabrikası’ nın tam arkasında eski bir evde yaşamış. Bu evin bulunduğu sokağın adı Yazar Orhan Kemal sokak. Fener ve Zeyrek’ te yaşadığı iki eski ev bugün de ayaktaymış.

O evlere birer plaket taktırmak bence mahalle derneğinin görevi.

Yazar Orhan Kemal sokakta korunma gerektiriyor. Çünkü bugün Kadir Has Üniversitesi olarak onarılan Tekel Fabrikası’ nın hemen arkasında, eski ahşap evlerle dolu bir sokak. Otopark bulunmayan bu bölgede, yakılıp yıkılmaya, park alanı haline getirilmeye en müsait yerlerden biri! İşte Cihangir’ de yeni açılan Orhan Kemal Müzesi’ ni gezerken, oğlu Işık Öğütçü’ yle konuşurken bütün bunları düşündüm.

Güçlü bir edebiyat geleneği olan Çukurova’ dan çıkmış olabilir Orhan Kemal; ama müzesinin Cihangir’ de olması da yadırgatmadı beni. Çünkü kökenleri ne olursa olsun, bütün yazarlar İstanbul yazarıdır aynı zamanda. Türkiye’ de bütün yollar İstanbul’ a çıkar.

[email protected]