Türk
Romanının kilometre taşlarından biri olan Orhan Kemal'i ölümünün 40.
yıldönümünde özlemle anıyoruz.
Edebiyatımızın değerli ustası Orhan Kemal'i, ölümünün 40. yılında
saygıyla ve bitmeyen özlemle anıyoruz...
Orhan Kemal, milletvekili ve bakanlık yapmış Abdülkadir Kemali Bey
ile ortaokul mezunu aydın bir kadın olan Azime Hanım'ın oğludur. 15
Eylül 1914'te Adana'nın Ceyhan ilçesinde dünyaya geldi. Babası
siyasal nedenlerle 1931'de Suriye'ye kaçınca, orta öğrenimini yarıda
bıraktı ve Suriye'de bulaşıkçılık ve matbaa işçiliği yaptı. Bir yıl
sonra tek başına Türkiye'ye dönerek Adana'da çırçır fabrikalarında
işçilik ve katiplik yaptı. Bu yıllardaki birikimleri, ilerde
romanlarına hayat vermiştir. 1937'de çırçır fabrikasında (Milli
Mensucat) bir işçi olan Nuriye ile evlendi. Bir yıl sonra ilk çocuğu
Yıldız doğdu.
1938'de Niğde'de askerliğini yaparken "Maksim Gorki ve Nazım Hikmet
kitapları okumak", "yabancı rejimler lehinde propaganda ve isyana
muharrik" suçundan 5 yıl hapis cezasına mahkum edildi. 1940'ta,
Bursa Cezaevi'nde tanıştığı Nazım Hikmet'in toplumcu görüşlerinden
etkilendi; kendisinden Fransızca, felsefe ve siyaset dersleri aldı.
Orhan Kemal'i şiir yerine roman ve öykü yazmaya teşvik eden de Nazım
Hikmet oldu.
İlk öykülerini Orhan Raşit takma adıyla yayımladı. İlk kez 1943'te
İkdam Gazetesi'nde "Asma Çubuğu" öyküsünde Orhan Kemal adını
kullandı.
1943'te tahliye olunca Adana'ya döndü. Amelelik ve hamallık gibi
işlerde çalıştı. 1944'te doğan oğluna Nazım adını verdi. 1949'da
üçüncü çocuğu Kemali'nin doğumundan sonra, 1950'de ailesiyle
İstanbul'a yerleşti ve ölümüne kadar kitap ve makale yazarak
geçindi. 1957'de dördüncü çocuğu Işık doğdu.
1958'de Sait Faik Hikaye Armağanı'nı Kardeş Payı adlı öyküsü ile
aldı.
1966'da "hücre çalışması ve komünizm propagandası" yaptıkları
gerekçesi ile iki arkadaşı ile birlikte tutuklandı. "Suç teşkil eden
bir cihet bulunmadığı" yolundaki bilirkişi raporu üzerine bir ay
sonra serbest bırakıldı.
1967'de 72. Koğuş oyunu ile Ankara Sanatseverler Derneği tarafından
en iyi oyun yazarı seçildi. 1969'da Türk Dil Kurumu Ödülü'nü ve Sait
Faik Hikaye Armağanı'nı Önce Ekmek adlı kitabı ile aldı.
Bulgar Yazarlar Birliği'nin çağrısı üzerine gittiği Sofya'da, tedavi
görmekte olduğu hastanede 2 Haziran 1970'te öldü.
Anısını yaşatmak için İstanbul'da Orhan Kemal Müzesi açıldı.1972'den
bu yana adına bir roman yarışması (Orhan Kemal Roman Armağanı)
düzenleniyor.
ESERLERİ
Orhan Kemal, yoksul kesimin, işçilerin, öğrencilerin, "sokaktaki
adamın" yaşamını anlatan öykü ve romanlar yazmış ve insan-toplum
ilişkilerini gerçekçi bir dille yansıtmıştır. 27 roman, 19'u öykü
kitabı ile anı, inceleme, oyun, röportaj türünde kitaplar
bırakmıştır.
Öyküleri
Ekmek Kavgası (1949), Sarhoşlar (1951), Çamaşırcının Kızı (1952),
72. Koğuş (1954), Grev (1954), Arka Sokak (1956), Kardeş Payı
(1957), Babil Kulesi (1957), Dünyada Harp Vardı (1963), Mahalle
Kavgası (1963), İşsiz (1966), Önce Ekmek (1968), Küçükler ve
Büyükler (1971- ölümünden sonra).
Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi'nce dört cilt olarak
yayınlandı: Yağmur Yüklü Bulutlar (1974), Kırmızı Küpeler (1974)
Oyuncu Kadın (1975), Serseri Milyoner/İki Damla Gözyaşı(1976).
Arslan Tomson(1976- ö.s), İnci'nin Maceraları (1979 - ö.s)
Romanları
Baba Evi (1949), Avare Yıllar (1950), Murtaza (1952), Cemile (1952),
Bereketli Topraklar Üzerinde (1954), Suçlu (1957), Devlet Kuşu
(1958,) Vukuat Var (1958), Gavurun Kızı (1959), Küçücük (1960),
Dünya Evi (1960), El Kızı (1960), Hanımın Çiftliği (1961), Eskici ve
Oğulları ( en iyisi ) (1962- Eskici Dükkanı adıyla 1970), Gurbet
Kuşları (1962), Sokakların Çocuğu (1963), Kanlı Topraklar (1963),
Bir Filiz Vardı (1965), Müfettişler Müfettişi (1966), Yalancı Dünya
(1966), Evlerden Biri (1966), Arkadaş Islıkları (1968), Sokaklardan
Bir Kız (1968), Üç Kağıtçı (1969), Kötü Yol (1969), Kaçak
(1970-ö.s.), Tersine Dünya (1986-ö.s).lkasm
Oyun
İspinozlar (1965), 72. Koğuş (1967 )
Anı
Nazım Hikmet'le Üç buçuk Yıl (1965)
İnceleme
Senaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar (1963)
Röportaj
İstanbul'dan Çizgiler (ö.s.) 1971
HANIMIN ÇİFTLİĞİ REKOR KIRDI
Orhan Kemal'in unutulmaz eserlerinden diziye uyarlanan Hanımın
Çiftliği ise izlenme rekorları kırılıyor. Daha önce ünlü yönetmen
Halit Refiğ tarafından kameraya alınan Hanımın Çiftliği günümüzde
yeni versiyonuyla ekranların vazgeçilmez dizi filmlerin arasında
yerini aldı.